علی خویه مشاور فروش بازاریابی و برند
- مبانی عمومی مدیریت
- شناخت بهتر از سازمان و ابعاد آن
- شناخت علمی و دقیق تر از مفهوم مدیریت و اصول و کارکردهای مربوط به آن
- ایجاد بسترمناسب جهت برگزاری دوره های تخصصی در رابطه با مفاهیم و فنون مختلف مدیریتی
گفتار اول: مفاهیم پایه سازمان و مدیریت
گفتار دوم: کارکرد های اساسی مدیریت
- گفتار اول: مفاهیم پایه سازمان و مدیریت
ب-مدیریت (management)
-اهمیت مدیریت
-تعریف مدیریت
-سطوح مدیریت
-مهارتهای مدیریت
-نقشهای مدیریت
-وظایف مدیریت
–مدیریت: علم یاهنر؟
–مدیریت موفق و مؤثر
-کارایی / اثربخشی / بهره وری
الف- سازمان (organization)
-اهمیت سازمان
-تعریف سازمان
-انواع سازمان
-ارکان سازمان
-استعاره های سازمان
سازمان ها امتداد خویشتن ما می باشند
(اسکات،۱۹۸۷)- اهمیت سازمان ها
- جامعه امروز یک جامعه سازمانی(organizationa society) است و کل جهان به مثابه سازمانی است که همه مردان و زنان در آن نقشهای سازمانی ایفا می کنند.(اتزیونی)
- سازمان ها پدیده های کلیدی جوامع مدرن محسوب می شوند.(پرو)
- سازمانهای بزرگ به معنای وسیع کلمه از شالوده های اساسی جوامع امروزی به شمار می آیند. آنها زمانی که تمدن ها به درجه ای معین از بلوغ و تکامل برسند، ظهور می یابند.(اسکات)
- تعریف سازمان
پدیده ای اجتماعی که به طور آگاهانه طراحی و هماهنگ شده، دارای مرز نسبتا مشخصی بوده و به منظور تحقق هدف یا اهدافی بر اساس یک سلسله مبانی نسبتا دائمی فعالیت می کند.
- انواع سازمان
- برحسب اندازه (کوچک / متوسط / بزرگ)
- برحسب نوع مالکیت (خصوصی / عمومی / دولتی)
- ارکان سازمان
افراد
ساختار تکنولوژی
اهداف
- مدیریت و اهمیت آن
- اغلب صاحبنظران، علل موفقیت یا شکست سازمانها و نهادها را ناشی از تفاوت در نحوه مدیریت آنها می دانند.
- مدیریت ، عضو اصلی وحیاتبخش هر سازمان است.(دراکر)
- مدیریت مسیر حرکت سازمان از وضع موجود به وضع مطلوب را هدایت می کند.
- مدیریت فرایند هماهنگ سازی فعالیتهای فردی و گروهی در جهت اهداف جمعی می باشد.(دانلی)
- مدیریت فرایند به کارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی وانسانی بر مبنای یک نظام ارزشی پذیرفته شده است که از طریق برنامه ریزی، سازماندهی ،هدایت و کنترل عملیات برای دستیابی به اهداف تعیین شده، صورت می گیرد.
- سطوح مدیریت
مدیریت عالی (ریاست-معاونت)
مدیریت میانی (مدیر کل)
مدیریت عملیاتی (سرپرستی)
- POSDCORB
- کارکردهای اساسی مدیریت
- برنامه ریزی (P anning)
- سازماندهی (Organizing)
- هماهنگی (Coordinating)
- فرماندهی(Commanding)
- نظارت (Contro )
- POSDCORB
P=P anning
O=Organizing
S=Staffing
D=Directing
Co=Coordinating
R=Reporting
B=Budgeting
برنامه ریزی
سازماندهی
کارگزینی
فرماندهی
هماهنگی
گزارش دهی
بودجه بندی
- وظایف مدیریت
برنامه ریزی
سازماندهی کنترل
هدایت
- مدیریت: علم یا هنر؟
- علم(Science) دانستن است و هنر(Art) توانستن.
- آن بخش از مدیریت که با آموزش فراگرفته می شود، علم مدیریت و بخشی از آن که از طریق کسب تجارب و اندوخته ها و به کارگیری آنها در شرایط مختلف حاصل می شود، هنر مدیریت می دانند.
- مدیریت فن و هنری است که از طریق درک و فهم علمی قابل پیشرفت است.عمل مدیریت باید با دانش علمی، توانایی هنری، مهارت فنی و اخلاق اجتماعی تؤام باشد.
- مدیریت موفق و مؤثر
مدیری که بتواند حداقل نتیجه قابل قبول را با استفاده از ابزارهایی نظیر تنبیه، توبیخ، کسر حقوق و غیره فراهم سازد، مدیرموفق ((Successfu نامیده می شود، در حالی که مدیر مؤثر(Effective) به کسی می گویند که بتواند ۸۰ الی ۹۰ درصد توانایی های افراد را به کار گیرد.
- کارآیی
- کارآیی Efficiency)) یکی از اجزای مهم عملکرد مدیریت و بهره وری محسوب می شود.
- کارآیی یعنی درست انجام دادن کارها (پیتر دراکر)
- کارآیی عبارتست از نسبت بازده و هزینه
- کارایی یعنی انجام خوب کارها با صرف زمان و هزینه کمتر . آن بر چگونگی انجام کار تأکید دارد.
- اثر بخشی
- اثر بخشی (Effectiveness) نیز به مانند کارایی یکی دیگر از اجزا و مؤلفه های مهم عملکرد مدیریت و بهره وری وی محسوب می شود.
- اثر بخشی یعنی انجام کارهای درست (پیتر دراکر)
- اثر بخشی عبارتست از میزان تحقق اهداف یا نتایج مطلوب.
- اثر بخشی مهم تر از کارآیی است و کلید موفقیت سازمان محسوب می شود. در اثر بخشی تمرکز و تأکید بر نتایج کار است نه نحوه انجام آن.
- بهره وری
- بهره وری (Productivity) عبارتست از مجموع کارآیی و اثر بخشی
اثربخشی + کارآیی =بهره وری
- بهره وری عبارتست از نسبت ستاده ها به داده ها
- بهره وری یعنی انجام درست کارهای درست (پیتر دراکر)
- بخش دوم: کارکردهای مدیریت
گفتار اول: تصمیم گیری
گفتار دوم: برنامه ریزی
گفتار سوم: سازماندهی
گفتار چهارم: هدایت
گفتار پنجم: کنترل
- گفتار اول: تصمیم گیری
رئوس مطالب:
– جایگاه تصمیم گیری در مدیریت
– تعریف تصمیم گیری
– تصمیمات برنامه ریزی شده و غیر برنامه ریزی شده
– انواع تصمیمات بر حسب مراحل تصمیم
– انواع موقعیت های تصمیم گیری
– جایگاه مدل در تصمیم گیری و انواع آن
– فرایند تصمیم گیری عقلایی
– تصمیم گیری رضایت بخش
- جایگاه تصمیم گیری در مدیریت
- برخی از صاحبنظران برای مدیریت فقط یک کارکرد قائل هستند و آن تصمیم گیری است.
- سایمون(Simon)، تصمیم گیری را با مدیریت مترادف می داند و
گریفین(Griffin) آن را قلب مدیریت عنوان می کند.
- برخی دیگر از صاحبنظران مدیریت، تصمیم گیری و برنامه ریزی را مترادف دانسته و آن را در کانون برنامه ریزی قرار می دهند.
- تصمیم گیری به منزله کلید فهم پیچیدگیهای سازمان و عملکردهای مدیریت است. وظایف اساسی برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل مستلزم تصمیم گیری است.
- تعریف تصمیم گیری
- در تعریفی بسیار ساده تصمیم گیری(Decision-making) عبارتست از انتخاب یک راه از میان راههای مختلف.
- فرایند تبدیل اطلاعات به عمل، به تصمیم گیری تعبیر می شود(فوستر، ۱۹۶۲). تصمیمی که ۹۰ درصد آن بر اساس اطلاعات و ۱۰ درصد آن بر اساس قضاوت شهودی باشد تصمیم مناسبی است.
- تصمیم گیری ، فرایند تشخیص و انتخاب شیوه عمل خاصی برای حل یک مسأله است. (استونر، ۱۹۹۵)
- مسأله (Prob em) عبارتست از آن چیزی که ازتوان سازمان برای رسیدن به هدف یا اهدافش می کاهد، مثل افزایش میزان استعفای کارکنان
- به فعالیتهای گسترده ای که به منظور یافتن و اجرای راه حل یک وضعیت نامطلوب انجام می شود ، فرایند حل مسأله (Prob em so ving) می گویند.
- تصمیمات برنامه ریزی شده و تصمیمات غیر برنامه ریزی شده
- تصمیمات برنامه ریزی شده، تصمیم هایی اند که مطابق با عادات، قواعد، قوانین یا رویه های موجود اتخاذ می شوند. این نوع تصمیمات در مورد مسائل عادی، تکراری و قابل پیش بینی بکار می روند.
- هدفها، استانداردها، رویه ها، روشها، مقررات و خط مشیها از رهنمودهای مهم در اتخاذ تصمیمات معمول می باشند.
- تصمیمات غیر برنامه ریزی شده، تصمیم هایی اند که که در مورد مسائل غیر معمول و منحصربه فرد اتخاذ می گردند.ملاک غیر معمول بودن تصمیمات سازمانی، عدم تکرار آنها، جدید بودن و فقدان رویه های معین برای اتخاذ آنهاست.
- در سلسله مراتب سازمان، مدیران سطوح بالا بایستی از قابلیت و توان بالاتری برای اتخاذ تصمیمات غیر برنامه ریزی شده برخوردار باشند و مدیران سطوح پایین می بایست مهارت بالایی در اتخاذ تصمیمات برنامه ریزی شده داشته باشند.
- انواع تصمیمات بر حسب مراحل تصمیم
- تصمیمات تک مرحله ای یا ایستا تصمیم های یکباره که در آنها فقط به نتایج یک مرحله توجه می شود.
- تصمیمات چند مرحله ای یا دنباله دار در این تصمیمات ، نظر تصمیم گیرنده معطوف به مراحل بعدی و نتایج ناشی از تصمیم اخذ شده می باشد.
- انواع موقعیت های تصمیم گیری
- تصمیم گیری در شرایط اطمینان کامل(Certainty)
- تصمیم گیری در شرایط مخاطره آمیز(Risk)
- تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان(Uncertainty)
-شیوه انتخاب حداکثر حداکثرها
-شیوه انتخاب حداکثر حداقل ها
-شیوه انتخاب با فرض احتمال یکسان
- مقایسه موقعیت های مختلف تصمیم گیری
موقعیت اطمینان کامل موقعیت ریسک موقعیت عدم اطمینان
درجه ابهام درجه آگاهی و وضوح اطلاعات
- تصمیم گیری عقلایی
- در شیوه تصمیم گیری عقلایی (Rationa ) هدف یافتن بهترین راه از میان راههای ممکن و کسب حداکثر دستاورد و بازده می باشد.
- مفروضات این شیوه تصمیم گیری عبارتند از:
- هدفها و مشکلات همواره به طور روشن و واضح قابل بیان می باشد.
- ذهن انسان می تواند به طور منطقی بر تمامی راه حل ها احاطه یافته و بهترین آنها را برگزیند.
- اطلاعات مورد نیاز قابل گردآوری و در دسترس تصمیم گیرنده می باشد.
- عوامل مؤثر درتصمیمات و نتایج آنها را می توان به نحوی قابل سنجش ساخته و در اغلب اوقات به صور کمی نشان داد.
- فرایند تصمیم گیری عقلایی
- تصمیم گیری رضایتبخش
- به عقیده سایمون، مدیران در اتخاذ تصمیمات به شیوه عقلانیت محدود (Bounded Rationa ity) عمل می کنند یعنی با توجه به محدودیتهای ناشی از نا کافی بودن اطلاعات و ناتوانی در استفاده از اطلاعات موجود، منطقی ترین تصمیماتی را که می توانند، اتخاذ می کنند.
- با توجه به محدودیتهای زمانی، مالی ، اطلاعاتی مدیران، آنها در صدد یافتن بهترین راه حل نبوده بلکه راه حل یا شیوه عملی را انتخاب می کنند که به اندازه کافی متناسب با موقعیت و رضایت بخش (Satisfying) باشد.
- گفتار دوم: برنامه ریزی
رئوس مطالب:
-جایگاه برنامه ریزی در مدیریت
-تعریف برنامه و برنامه ریزی
-اهداف برنامه ریزی
-فرایند برنامه ریزی
-هدفگذاری و ملاکهای تعیین هدف
-انواع برنامه ها
-سلسله مراتب برنامه ها
-ابعاد برنامه ریزی
- جایگاه برنامه ریزی در مدیریت
- برنامه ریزی برسایر وظایف مدیران ، اولویت داشته و مقدم بر آنها می باشد.
برنامه ریزی
سازماندهی کنترل
هدایت
- تحقق اهداف سازمانی مستلزم برنامه ریزی است. در واقع آن شالوده مدیریت است.
- مفهوم برنامه و برنامه ریزی
- برنامه ریزی چیزی نیست جز تفکر منظم در مورد آینده.
- برنامه عبارت از تعیین هدف و پیش بینی راه رسیدن به آن است.
در واقع آن نوعی تعهد به انجام فعالیتهای معین برای تحقق هدف به شمار می آید.
- برنامه ریزی عبارت است از تصور و طراحی وضعیت مطلوب و پیش بینی راهها و وسایلی که نیل به آن را میسر می سازد.
- اهداف برنامه ریزی
- افزایش احتمال رسیدن به هدف از طریق تنظیم فعالیتها
- تطبیق سازمان با تغییرات محیطی
- افزایش کارایی و منفعت اقتصادی از طریق مقرون به صرفه ساختن عملیات
- مهیا ساختن ابزاری برای کنترل
- تقویت روحیه کار گروهی
- فرایند برنامه ریزی
مرحله اول: تعیین هدفها و اولویت آنها(هدفگذاری)
مرحله دوم: برسی و پیش بینی منابع و امکاناتی که به تحقق هدفها کمک می کند . (پیش نگری)
مرحله سوم: تشخیص فعالیتها و امکاناتی که برای تحقق هدفها ضرورت دارند.
- هدفگذاری
- اولین گام فرایند برنامه ریزی عبارتست از تعیین هدفها و اولویتهای آنها یا همان هدفگذاری(Goa setting).
- هدف (Goa ) نتیجه مطلوبی است که رفتار سازمانی در جهت آن هدایت می شود.
- نقش عمده هدفها در سازمان:
۱٫معرف سازمان
- هماهنگی فعالیتها
- کمک به تهیه ملاکهای ارزشیابی عملکرد فردی و سازمانی
- معیارهای تعیین هدف
- سنجش پذیری(Measurabi ity)
- قابلیت دستیابی(Attainabi ity)
- پذیرفتنی بودن(Acceptabi ity)
- سازگاری(Conformity)
- هزینه فرصت(Opportunity cost)
- انواع برنامه ها
- برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت
- برنامه های ثابت (نسبتا دائمی ) و موقت (یکبار مصرف)
- برنامه های راهبردی (استرتژیک) و برنامه های عملیاتی(اجرایی)
- برنامه های هدایتی و برنامه های معین (خاص)
- تفاوت برنامه های راهبردی با برنامه های عملیاتی
برنامه ریزی راهبردی مؤلفه برنامه ریزی عملیاتی
بلندمدت دید سازمانی کوتاه مدت
سطوح عالی سطح سازمانی سطوح میانی و سر پرستی
شرایط متغیر محیطی نگرش به محیط شرایط پایدار محیطی
بالا میزان ریسک پایین
اثربخشی تأکید عمده کارایی
- فرایند برنامه ریزی استراتژیک
- سلسله مراتب برنامه ها
- ابعاد برنامه ریزی
- موضوع برنامه ریزی( تولید، بازاریابی، تحقیق و توسعه، تأمین نیروی انسانی و…)
- سطح برنامه ریزی( کل سازمان، بخشهای وظیفه ای، طرحها و پروژه ها، محصولات و …)
- طول دوره برنامه ریزی( کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت)
- نوع برنامه( بیانیه مأموریت، راهبردها، خط مشی ها، بودجه ها، رویه ها و…)
- ویژگی های خاص برنامه( ساده یا پیچیده بودن، رسمی یا غیر رسمی بودن، کتبی یا شفاهی بودن، عمومی یا محرمانه بودن، کمی یا کیفی بودن و…)
- گفتار سوم: سازماندهی
رئوس مطالب:
-جایگاه سازماندهی در مدیریت
-تعریف سازماندهی و فرایند آن
-تقسیم کار
-بخش بندی وظایف
-انواع بخش بندی وظایف
-هماهنگی
-انواع هماهنگی
-روندهای جدید در سازماندهی
- جایگاه سازماندهی در مدیریت
- سازماندهی((Organizing دومین کارکرد اساسی مدیریت پس از برنامه ریزی است که با سایر کارکرد های مدیریت در تعامل است .
برنامه ریزی
سازماندهی کنترل
هدایت
- سازماندهی به همان اندازه در مدیریت مهم است که کالبد شناسی در پزشکی.
- تعریف سازماندهی
- سازماندهی فرایندی است که طی آن با تقسیم کار میان افراد و گروههای کاری و ایجاد هماهنگی میان آنها، برای کسب اهداف تلاش می شود.
- سازماندهی یعنی جریان نظم و ترتیب دادن به کار و فعالیت و تقسیم وتکلیف آن به افراد به منظور انجام دادن کار و تحقق هدفهای معین.
- سازماندهی (Organizing) و ساختار سازمانی(Structure) معادل نیستند بلکه ساختار سازمانی ، حاصل و نتیجه فرایند سازماندهی می باشد.
- فرایند سازماندهی
مرحله اول: طراحی و تعریف کارها و فعالیتهای ضروری و تقسیم کار
مرحله دوم: دسته بندی فعالیتها و بخش بندی وظایف
مرحله سوم: ایجاد هماهنگی میان مشاغل و بخشهای مختلف برای کسب اهداف مشترک
- تقسیم کار
- شکستن کار به مجموعه ای از وظیفه های مشخص و اختصاص آنها به افراد مختلف.
- آن عبارتست از تفکیک وظایف میان افراد به گونه ای که هر فرد به جای انجام دادن همه کارها مسئول وظیفه یا مجموعه وظایف معینی شود.
- عمده ترین حسن تقسیم کار همانا ایجاد کارایی در کوتاه مدت است.
- عمده ترین عیب تقسیم کار آنست که در بلند مدت باعث از خود بیگانگی (A ienation) کارکنان می شود.
- بخش بندی وظایف
- تفکیک فعالیتهای سازمان به طوری که وظایف و مشاغل مشابه و مرتبط در واحدهای معینی انجام گیرد.
- فرایند ایجاد واحدهای سازمانی نظیر اداره ها، بخشها، شعب و دوایر
- مبانی بخش بندی:
– وظایف سازمان
– محصولات سازمان
– مناطق جغرافیایی
– مشتریان
– زمان
- انواع رویکردهای بخش بندی
- رویکردهای سنتی یا کلاسیک ( بخش بندی بر مبنای تعداد، زمان، وظیفه، منطقه جغرافیایی، محصول، مشتری، بازار و …)
- رویکردهای ترکیبی( بخش بندی پروژه ای، ماتریسی، گروهی و …)
- رویکردهای نوین( بخش بندی تیمی، شبکه ای و …)
- بخش بندی بر مبنای وظیفه
- بخش بندی پروژه ای
- بخش بندی تیمی
- هماهنگی
- هماهنگی (Coordination) فرایندی است که طی آن تمامی بخشهای تشکیل دهنده سازمان برای کسب هدف مشترک ترکیب و مرتبط می شوند.
- هماهنگی با مجموعه ای از مکانیزم های ساختاری و رفتاری تحقق می یابد.
- همواره میان نیروهای طرفدار هماهنگی و ترکیب (Integration) و نیروهای طرفدار تفکیک (Differentiation) تنش وجود دارد.
- انواع هماهنگی
- هماهنگی رسمی برنامه ریزی شده
- هماهنگی غیر رسمی برنامه ریزی نشده
- هماهنگی به وسیله افراد
- هماهنگی به وسیله گروهها
- روندهای جدید در سازماندهی
- کاستن از سلسله مراتب
- کاهش وحدت فرماندهی
- گسترش حیطه کنترل و نظارت
- افزایش تفویض اختیار و توانمند سازی کارکنان
- افزایش عدم تمرکز همراه با کنترل متمرکز
- کاهش بخشها و واحدهای ستادی
- گفتار چهارم
– نظریه های انگیزش
– نظریه سلسله مراتب نیازها
– نظریه برابری
– مفهوم ارتباط
– فرایند ارتباط
– شبکه های ارتباطی
– مسیرهای ارتباطی
– ارتباط اثر بخش
رئوس مطالب:
– مفهوم هدایت و جایگاه آن در مدیریت
– مفهوم رهبری
– تفاوت مدیریت و رهبری
– رویکردهای عمده در مطالعات رهبری
– رویکرد خصوصیات و صفات رهبری
– رویکرد رفتار رهبری
– رویکرد رهبری اقتضایی
– مفهوم انگیزش
- مفهوم هدایت و جایگاه آن در مدیریت
- هدایت (Directing) عبارتست از فرایند سوق دادن منابع انسانی در جهت تحقق اهداف سازمان. این تلاش از سه طریق صورت می گیرد: رهبری، انگیزش و برقراری ارتباطات.
- هدایت یکی از کارکردهای اصلی مدیریت است که پس از سازماندهی مطرح می شود و با سایر کارکردهای مدیر در ارتباط است
برنامه ریزی
سازماندهی کنترل
هدایت
- رهبری
- رهبری ( eadership) عبارتست از فرایند نفوذ در دیگران و ترغیب آنها به تلاش مشتاقانه برای نیل به اهداف معین.
- نفوذ (Inf uence) عبارتست از اعمالی که مستقیم یا غیر مستقیم باعث تغییر در نظرات یا رفتار دیگران می گردد. آن مهمترین نکته در رهبری است.
- نفوذ از قدرت (Power) نشأت می گیرد. قدرت همانا توانایی اعمال نفوذ بر دیگران است. به عبارتی قدرت و نفوذ با هم در آمیخته اند.
- منابع قدرت
- مرجعیت (Referent power)
- قانون ( ega Power)
- تخصص (Expert Power)
- پاداش (Reward Power)
- اجبار (Coercive Power)
- تفاوت مدیریت و رهبری
- گروهی رهبری را بخشی از نقشها و وظایف مدیریت تلقی می کنند در حالی که گروهی دیگر دامنه مفهوم رهبری را وسیعتر از مدیریت می دانند.
- در هر دوی رهبری و مدیریت فرایند نفوذ بر کارکنان مطرح است لکن در رهبری این نفوذ را افراد به طور ارادی و مشتاقانه می پذیرند.
- از بین منابع قدرت، مدیر عمدتا قدرت خود را بواسطه قانون (مقام) یا پاداش و تنبیه کسب می کند در حالی که رهبر عمدتا از قدرت مرجعیت و کاریزماتیک بهره می گیرد.
- رهبر به دنبال ایجاد تغییر است ولی مدیر بیشتر برای برخورد با پیچیدگی های سازمانی است.
- رهبری در رابطه با پیروان مفهوم می یابد و مدیریت در رابطه با زیر دستان .
- رویکردهای عمده در مطالعات رهبری
- رویکرد خصوصیات و صفات رهبری
- رویکرد رفتار رهبری
- رویکرد رهبری اقتضایی
- رویکرد خصوصیات و صفات رهبری
- بر اساس این رویکرد رهبران ابرمردانی هستند که به علت ویژگیهایی که موهبت الهی است شایسته رهبری گردیده اند.
- برخی از صفات و خصوصیات مورد نظر برای رهبری بر اساس این رویکرد عبارتند از:
– هوش بالا
– بیان رسا و سخنوری
– بلوغ فکری و وسعت نظر
– انگیزه موفقیت طلبی
– شخصیت برون گرا و انسانگرا
– خصوصیات ظاهری و فیزیکی نظیر قد، سیما و حرکات دست
- رویکرد رفتار رهبری
- این رویکرد در پی درک سبک و روش رهبری و شیوه های برخورد آنها با پیروان است.
- در این رویکرد، رفتار رهبران عمدتا به دو سبک انسانگرا و سازمان گرا تقسیم می شود.
- انواع سبکهای رهبری از دیدگاه لیکرت:
– سبک آمرانه (Te ing)
– سبک پدرانه یا متقاعد کننده (Se ing)
– سبک مشارکتی (Participating)
– سبک تفویضی (De egating)
- رویکرد رهبری اقتضایی
- براساس این رویکرد رهبری تابعی است از ؛
– ویژگیهای رفتاری و شخصیتی رهبر
– میزان توان و تمایل پیروان
– عوامل مربوط به موقعیت و شرایط
- عوامل مربوط به موقعیت و شرایط رهبری از دیدگاه فیدلر:
– نوع رابطه رهبر و پیرو
– میزان مشخص بودن ساخت و وظایف
Businessman working with documents in the office
– میزان قدرت رهبر
- انگیزش
- انگیزش (Motivation) عبارتست از حالت درونی میل به تلاش فراوان در جهت تحقق هدف یا اهدافی.
- انگیزه ها چراهای رفتارهای کارکنان هستند. آنها خود ریشه در نیازهای افراد دارند.
- نظریه های انگیزش
- نظریه های انگیزش به دو دسته کلی قابل تقسیم اند؛ نظریه های محتوایی و نظریه های فرایندی.
- نظریه های محتوایی (Content) به تبیین عوامل انگیزش و اینکه انگیزش تحت تأثیر چه عواملی رخ می دهد، می پردازند مثل نظریه سلسه مراتب نیازها، نظریه Y و X، نظریه دو عاملی و…
- نظریه های فرایندی (Process) به تبیین فرایند انگیزش و اینکه آن چگونه ایجاد، تقویت ، حفظ یا تضعیف و از بین می رود، می پردازند. مثل نظریه برابری، نظریه انتظار، نظریه تعیین هدف و…
- نظریه سلسه مراتب نیازها
- ارتباط
- ارتباط عبارتست از فرایند تفهیم، تفاهم و تسهیم معنی.
- ارتباط عبارتست از انتقال و تبادل اطلاعات، معانی، مفاهیم و احساسها میان افراد با واسطه یا بی واسطه.
- ارتباط یعنی تبادل افکار، عقاید و اطلاعات با استفاده از نمادهای مشترک مانند کلمات، اشارات و …
- فرایند اصلی ارتباط
- شبکه های ارتباط
- انواع شبکه های ارتباطی رسمی
شبکه دایره ای
شبکه همه جانبه
شبکه متمرکز
شبکه سه شاخه ای(Y شکل)
- ارتباط اثر بخش
ارتباط مؤثر یا اثربخش به ارتباطی گفته می‌شود که هدف ارتباطی به بهترین وجه تأمین گردد. به عبارتی هر اندازه قصد و نیت فرستنده پیام با مفهوم دریافت شده توسط گیرنده پیام یکی باشد، ارتباط مؤثری برقرار شده است.
- گفتار پنجم: کنترل
رئوس مطالب:
– جایگاه کنترل در مدیریت
– مفهوم کنترل
– مراحل فرایند کنترل
– انواع استانداردها در کنترل
– انواع کنترل
-ابزار و روشهای کنترل
– ویژگیهای کنترل مؤثر
– خود کنترلی
– مشکلات فرایند کنترل
برنامه ریزی
سازماندهی کنترل
هدایت
- اهمیت کنترل و رابطه تنگاتنگ آن با برنامه ریزی به اندازه ای است که برخی آن دو را دو تیغه قیچی می دانند که بدون هر یک از تیغه ها قیچی قادر به کار کردن نیست.
- مفهوم کنترل
- کنترل(Contro ) فرایندی است که از طریق آن عملیات انجام شده با فعالیت های برنامه ریزی شده تطبیق داده می شوند.
- کنترل به مقایسه ”بایدها“ و ”هست ها“ می پردازد و فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب را اندازه می گیرد.
- کنترل عبارتست از فعالیتی منظم که ضمن آن نتایج مورد انتظار در قالب استانداردهای انجام عملیات معین می شوند، سیستم دریافت اطلاعات طراحی می گردد، عملیات پیش بینی شده و انجام شده با هم مقایسه می گردند، اختلافات و انحرافات مشاهده شده ارزیابی و میزان اهمیت آنها مشخص می شوند و سرانجام اصلاحات لازم جهت تحقق هدفها انجام می گیرند.
- مراحل فرایند کنترل
- انواع استانداردها در کنترل
- استانداردهای کمی(نظیر میزان تولید، میزان فروش و …)، استانداردهای کیفی (نظیر مطلوبیت محصولات و خدمات)
- استانداردهای فیزیکی (مثل مقدار کالاهای تولید شده در روز)، استانداردهای پولی (مثل در آمد و هزینه) و استانداردهای غیر فیزیکی (نظیر میزان وفاداری افراد به سازمان)
- شاخص های چهارگانه (کمیت، کیفیت، زمان، هزینه)
- انواع کنترل
- کنترل موقت (مقطعی) در برابر کنترل مستمر
- کنترل متمرکز دربرابر کنترل غیر متمرکز
- کنترل کمی در برابر کنترل کیفی
- کنترل پیش گیرنده در برابرکنترل اصلاح کننده
- کنترل آینده نگر، کنترل حال نگر و کنترل گذشته نگر
- انواع کنترل و ارتباط آن با اجزاء سیستم
جریان اطلاعات عمل اصلاحی
- ابزار و روشهای کنترل
- گزارشهای بررسی آماری
- گزارشهای عملیاتی ویژه
- ارزیابی عملکرد افراد و واحدها
- بودجه
- روشهای کنترل زمانی (نمودار گانت، فن بازنگری و ارزشیابی برنامه، روش مسیر بحرانی یا CPM و …)
- ویژگیهای کنترل مؤثر
- تأکید بر نقاط حساس و کلیدی
- عینی بودن
- انعطاف پذیری
- قابلیت انطباق با تفاوتهای فردی
- اصلاح کنندگی
- تناسب داشتن با جایگاه سازمانی
- ارائه اطلاعات دقیق و صحیح
- ارائه اطلاعات بموقع و بهنگام
- هدفمند بودن و داشتن برنامه
- معقول و واقع بینانه بودن
- مقبولیت
- مقرون به صرفه بودن
- جامع بودن
- قابلیت تجدید نظر
- خود کنترلی
- هدفی که در خود کنترلی (Se f-contro ing) دنبال می شود، ایجاد حالتی است در درون فرد که او را به انجام وظایفش متمایل ساخته و از انحراف بازدارد، بدون آنکه عاملی خارجی او را تحت کنترل داشته باشد.
- خود کنترلی نهایت و غایت کنترل است که تحقق آن جز از طریق کار فرهنگی برروی افراد سازمان عملی نخواهد بود.
- مشکلات و محدودیت های کنترل
- مقاومت کارکنان
- تشخیص حد مناسب کنترل
- تأخیر در ارائه نتایج کنترل
- استفاده از معیارهای غیر واقعی و غیر منصفانه
