دیمتل
تکنیک دیماتل توسط موسسه )Memorial Bettelle ( بین سال های ۱٫۱۹ و ۸٫۱۹ ایجاد شد و برای مطالعه و حل مسائل پیچیده و درهم تنیده مورد استفاده قرار گرفت و با این هدف معرفی شد که اسنفاده مناسب از روش های تحقیق علمی،می تواند ساختار پیچیده مسائل را بهبود بخشد و در شناسایی راه حلهای علمی با ساختار مراتبی مشارکت نماید) ,Shieh
۰۲۰۲, Huan ,wu( تکنیک دیماتل مبتنی برنمودار های است که می تواند مولفه های دخیل را به دو گروه علت و معمول تفکیک نمایند.این نمودار ها روابط وابستگی میان عناصر یک سیستم را به تصویر میکشد. نمودار علی با ترسیم زوج های مرتب ) Rk – Dk , Rk + Dk( حاصل می شود که در آن محور افقی )R + D( بنام “برتری” با اضافه کردن Dk به Rk ومحورعمودی )R-D( بنام “رابطه “، با تفریق Rk از Dk ساخته می شوند. وقتی که مقدار )Rk – Dk( مثبت است، آن معیار متعلق به گروه علت است اگر مقدار )Rk – Dk( منفی باشد، آن معیار متعلق به گروه معلول است. از این رو، نمودار های علی می توانند روابط علی پیچیده میان معیار ها را به یک مدل ساختاری قابل مشاهده تبدیل نمایند و بینش دقیقی برای حل مسئله بوجود آورند. بعلاوه با کمک دیاگرام علی و تشخیص تفاوت میان معیارها های علت و معلول میتوانم تصمیمات درستی اتخاذ نماییم ) ۰۲۲۲,.al et Tzeng; 0222,.al et Trevithick(
مراحل تکنیک دیمتل مرحله اول: تولید ماتریس روابط مستقیم. ما برای سنجش رابطه میان شاخص های مختلف از پنج مقیاس استفاده می کنیم : N)بدون تاثیر(، VL)تاثیر بسیار کم(، L) تاثیر کم(، H) تاثیر زیاد(،VH) تاثیر بسیار زیاد(. پس از آن، مجموعه ای از مقایسات زوجی در بین شاخص ها انجام می گیرد. سپس داده های اولیه به عنوان عناصر ماتریس روابط مستقیم در ماتریسی
n*n مانند A قرار میگیرند، که هر عنصر aij ؛ شدت تاثیر شاخص i را بر شاخص j نشان می دهد. مرحله دوم: نرمال نمودن ماتریس روابط مستقیم. نرمال سازی با استفاده از فرمول زیر انجام می شود.
X=K*A
ij i,j=0,0,2 ,…,n K=0/max0≤i≤n Σ span style=”font-family: ;font-size:12pt;color:rgb(0,0,0);font-style:normal;font-variant:normal;”> مرحله سوم: تشکیل ماتریس روابط نهایی. پس از به دست آوردن ماتریس روابط مستقیم نرمال شده X، ماتریس روابط نهایی T را می توان از فرمول زیر بدست آورد:
T=X*(I-X)-0 )3( مرحله چهارم : ترسیم نمودار علی. با استفاده از فرمول)۴( تا )۸( ،حاصل جمع سطر ها و ستون ها را به صورت مجزا به
Rk – Dk , Rk + Dk مینامیم. دیاگراف علی با ترسیم زوجهای مرتب ) R و بردارDدست می آوریم و آن ها را به ترتیب بردار ( بنام “رابطه R-D ومحورعمودی )Rk به Dk( بنام “برتری” . با اضافه کردن R + D( حاصل می شود که در آن محور افقی ) ( مثبت است، آن معیار متعلق به گروه علت ) اثرگذار( Rk – Dk ساخته می شوند. وقتی که مقدار )Dk از Rk”، با تفریق
Rk – Dk) .است منفی باشد، آن معیار متعلق به گروه معلول ) اثر پذیر ( است. اگر مقدار
T=[tij]n*n i,j=0,0,2 ,…,n )1( br>R=[Σ ij]0*n 6